4 may 2018

گروه تحریریه موسسه فرهنگی هنری رویش مهر:کتاب « در جستجوي فضاهاي گمشده» نام کتابی از دکتر داریوش شایگان است که توسط نشر فرهنگ معاصر منتشر شده است.دکتر شایگان درباره این کتاب می گوید:« کتاب در جست وجوی فضاهای گمشده، در واقع سیری است بر فرهنگ. مقالۀ اول با نام «سفر من در قرن پانزدهم میلادی»، با الهام از نمایشگاه بزرگی نوشته شد که به مناسبت پانصدمین سالگرد کشف قارۀ آمریکا توسط کریستف کلمب، به همت گالری ملی هنر در واشنگتن برگزار شده بود. شگفت آور اینکه در این نمایشگاه بزرگ تمام فرهنگ‎های جهان حضور داشتند، از ژاپن دوران موروماچی تا سلسله مینگ در چین و امپراتوری عثمانی، زمانی که اسپانیایی‎ها قسطنطنیه را گرفتند، ایران دوران تیموری، و قارۀ افریقا، تا می رسیم به اروپا که ایتالیا در آن عمده است، و بعد هم آمریکای لاتین و فرهنگ های بومی پیشاکلمبی، یعنی مایاها، آزتکها و اینکاها. آنچه در این سیر و سیاحت نظر مرا برانگیخت این بود که چطور می شود که تمام این فرهنگ های بزرگی که نظاره شان می کردم، از ژاپن تا آمریکای لاتین، همگی علیرغم اختلافات فاحش و مشهودی که داشتند در یک فضا موسوم به فضای بینش شاعرانه-اساطیری مشترک بودند، ولی به یکباره در یک گوشۀ دنیا همه چیز دگرگون می شود. آن گوشۀ دنیا ایتالیا بود، ایتالیای قرن پانزدهم میلادی یعنی دوراه پرشکوه رنسانس، و مظهر این دگرگونی هم کسی نبود جز لئوناردو داوینچی. بی شک تابلوهایی با این ویژگی های بدیع نخستین بار در این گوشۀ دنیا پدید آمده بودند، نخستین بار بود که پرسپکتیو مطرح می شد، بدن انسان مطرح می شد، کالبدشکافی مطرح می شد. خصوصیاتی که هیچ کدامشان در هیچ جای دیگری از دنیا محلی از اعراب نداشت. این موضوع سخت مرا به فکر واداشت. کمی بعد به شرحی از بورکهارت برخوردم که در کتابش با نام فرهنگ رنسانس در ایتالیا آمده است. این کتاب را آقای لطفی با کیفیتی بسیار مطلوب به فارسی ترجمه کرده اند. جملۀ بورکهارت این بود: قبل از رنسانس تمام جهان به سان پردۀ زیبایی بود حاوی اساطیر، شعر، خدایان، خرافه و توهم. به ناگاه این پرده پاره شد، در ایتالیا و در قرن پانزدهم میلادی. با کنار رفتن این پرده، از یک سو دنیای بیرون، یعنی دنیای ابژکیتو و عینی، حجاب از چهره برگرفت، و از سوی دیگر دنیای درون، یعنی سوبژکتیو، با تمام قوا سربرافراشت. این برش، این گسست، اتفاقی بود که در آن نمایشگاه بزرگ در واشنگتن با آن رودررو شدم.»

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *